شرحی بر قرچه

همانگونه که از نت قرچه در پست قبلی بر می آید، این گوشه با نت (فا) شروع می شود و لحظه هایی به نت شور (سل) اشاره میکند . لازم به ذکر اینکه دستگاه شور در مکتب اصفهان روایت استاد مرحوم عباس کاظمی از : رهاب (ر)شروع و به ترتیب  قرچه(فا) ، شور(سل)، شهناز(سی بمل)  و سلمک (دو) در آن گوشه های اصلی می باشند. که در ارتباط  با قرچه باید عرض کنم چون دشتی از متعلقات همین شور با شاهد (لا) نیز ازنت  (فا) شروع میشود در ادامه و پس از بیات راجه و عشاق اگر شهناز و سلمک خوانده شود  ، شهنازِ آن  دقیقا بر نت  قرچه(فا) قرارگرفته و  گردش خواهد کرد که به احتمال خیلی زیاد همین امر باعث تغییر نام قرچه به شهناز در شیوه ی تهران شده است و اگر خواننده سهوا هنگام خواندنِ گوشه ی قرچه به فرمی اجرا کند که شهناز تداعی شود دیگر نمی توان گفت آن گوشه قرچه است و لزوماً به آن شهناز گفته خواهد شد. و جالب است بدانید که خود گوشه شهناز در دستگاه شور در سی بمل و تحریرفرودش به صورت نزولی از نت (دو) شروع گشته و به (ر) اکتاو اول (رهاب) باز میگردد. سلمک نیز از (دو) (نت هشتم یا ابتدای اکتاو دوم )خوانده به شهناز برمیگردد و همان مسیر نزولی را تا رهاب می پیماید. و هیچ ارتباطی با شهناز و سلمک در مایه دشتی و ابوعطا نداشته و ندارد. لذا می توان گفت این تغییر نام در آواز شیوه تهران سهواً بر اساس اکتاو  قرچه رُخ داده است . شاید اساتید بزرگوارشیوه تهران که ما محضرشان را درک نکرده ایم در زمان حیات و هنگام تدریس به این نکته اشاره کرده باشند اما راویان به خطا و یا برای راحتی کار کل مطلب را بازگو نکرده اند وفقط برداشت خود را انتقال داده اند که این زمان این اختلاف و مشکل روی داده است .

باید به عرض عزیزانی که این مطالب را دنبال می کنند برسانم ، مطالبی که تحریر شده برداشت های شخصی است ازدرسها وگفتارهای گرانبهایی که از محضر استادم مرحوم استاد عباس کاظمی بر گرفته ام  . بدیهی است  در هیچ کتاب موسیقی ایران  توضیحاتی اینگونه پیرامون این ردیف ها داده نشده است چون اطلاعی هم نداشته اند لذا از اساتید و نوازندگان بزرگوار موسیقی سنتی ایران استدعا دارد چند دقیقه وقت خود را در اختیار ما بگذارند ومسائلی را که به عرض می رسانم مورد برسی قرار داده و دستی هم به باورهای خود ببرند تا انشالله برای هنرجویان محترمشان راهگشا باشد . در ضمن این مطالب اختصاصی است و از مدیران وبلاگ های دیگر استدعا داریم از کپی کردن آن خود داری بفرمایند.

امید که این شرح مختصر حقیر به رهروان مسیر کمکی هر چند ناچیز بنماید .

(منتظر سوال ها و نظرات محبت آمیز شما بزرگان هستیم)

(التماس دعا)

قرچه با صدای مرحوم استاد عباس کاظمی

از صحبت های مرحوم استاد عباس کاظمی رحمه ا...علیه

از تقلید بپرهیزیدکه بنیادتان را بر باد میدهد و دیری نمی گذرد که نخواهید دانست کیستید!

 آواز را صحیح یاد بگیرید و با صدای خودتان بخوانید

 

در این گوشه صدای  (لا)  به صورت  (لا کرن)   استفاده می شود

این گوشه به این دلیل باتحریر شروع نشده است که در واقع ادامه ی گوشه ی قبلی است و جدا از آن نمی باشد. نکته ی مهم در قسمت شعر این است که در هر دو مصراع از سیلاب ششم به بعد سیلاب ها با تحریر و اشاره های مختلفی به کار می روند که از نظر اجزا تقریبا شباهت دارند ولی ملودی ها به پرده به پرده به صورت نزولی به طرف شاهد  (ر)  حرکت می کنند.

نکته ی دیگر اینکه استفاده از کلمات تحریری  عزیز من و حبیب من در پایان هر دومصراع است که در واقع بخشی از قسمت شعری شده اند.جمله ی فرود این گوشه  بدون تغییر (لا کرن) مانند گوشه ی رهاب می باشد.

به این گوشه در شیوه ی تهران  اشتباها شهناز می گویند !

در ادامه به درج فایل صوتی و توضیح این مورد خواهم پرداخت انشالله